به قلم خانم آناهیتا درودیان
سلامت پرنده
بهترین زمان برای غذا دادن به پرندگان صبح زود است اما اگر فرد سحرخیزی نیستید، شب قبل آب و غذای پرنده را در قفسش بگذارید تا صبح و موقع بیدار شدن شما، شاداب و سرزنده باشد.
در صورت مشاهده هرگونه علائم بیماری، پرنده را به سرعت نزد دامپزشک ببرید. در این مواقع، دانستن تاریخ و زمان شروع بیماری، وضعیت اشتهای پرنده، وضعیت دفع فضولات، تنفس پرنده و مواردی از این قبیل برای دامپزشک مهم است؛ پس به این موارد توجه کنید و آنها را به خاطر بسپارید. برای اینکه پرنده‌تان لب به سخن بگشاید، از روش‌هایی مثل گرسنه نگه داشتن او استفاده نکنید چون نه تنها نتیجه مثبتی ندارد بلکه موجب افسردگی و بیماری پرنده خواهد شد.
بهترین روش برای اینکه طوطی‌سانان حرف بزنند، تکرار لغات برای آنهاست بنابراین تکرار کلمات مختلف را با صبر و حوصله انجام دهید و عجول نباشید چون سخن گفتن پرندگان کاری بسیار زمان‌بر است.
اگر می‌خواهید پرنده شما بداخلاق و بدعنق نباشد، همیشه اسباب‌بازی‌های متنوعی در اختیارش قرار دهید و با او بازی کنید. فعال نگه‌داشتن پرنده به سرزندگی او کمک می‌کند.
بعضی افراد در قفس پرنده‌شان را باز کرده و اجازه می‌دهند که پرنده در ساعاتی از روز در فضای اتاق پرواز کند. این کار ایده خوبی است؛ البته به شرط اینکه مدتی از اقامت پرنده در منزل شما گذشته و پرنده به محیط جدیدش خو گرفته باشد.
شاید بعد از مدتی دلتان به حال پرنده‌ای که در قفس نگه می‌دارید، بسوزد و تصمیم بگیرید او را آزاد کنید؛ در این صورت یادتان باشد که این تصمیم دلسوزانه نیست چون پرنده‌ای که سال‌ها با انسان زندگی کرده، به راحتی نمی‌تواند در محیط غیرطبیعی شهرها زنده بماند و بسیاری از پرنده‌های کوچک مانند فنچ، مرغ عشق و... به‌سرعت توسط پرندگان بزرگ‌تر شکار می‌شوند.
در اغلب دامپزشکی‌ها و پرنده‌فروشی‌ها کتاب‌های متنوعی درباره روش‌های نگهداری از پرندگان مختلف وجود دارد؛ با خرید این‌گونه کتاب‌ها و مطالعه آنها می‌توانید اطلاعات خوب و جزئی‌تری را درباره پرنده دلخواه‌تان به دست آورید.
ففس را در جایی مانند آشپزخانه – که بخار غذاها در آن جریان دارد – یا در مسیر دود سیگار نگذارید. نزدیک بودن پرنده به رادیاتور، شوفاژ، بخاری، دریچه کولر، پنکه و تلویزیون هم آرامش او را به هم می‌زند
بهتر است ارتفاع قفس هم‌سطح چشمان شما باشد تا برای کنترل پرنده، غذا دادن و اهلی کردن حیوان مشکلی نداشته باشید.
با توجه به اینکه پرنده پس از مدتی به محیط زندگی خود انس می‌گیرد، او را به جاهای مختلف خانه انتقال ندهید و جای ثابتی را برای قفس پرنده‌تان در نظر بگیرید. البته در روزهای آفتابی گاهی می‌توانید پرنده را کنار پنجره یا بالکن ببرید تا کمی هم هوای آزاد تنفس کند.
برای اینکه از وضعیت تغییر دمای محیط مطمئن شوید، دماسنجی را در نزدیکی قفس پرنده قرار دهید تا به موقع از تغییرات دما مطلع شوید.
اگر در منزل پاسیو دارید، یکی از بهترین مکان‌ها برای نگهداری پرندگان است. می‌توانید داخل پاسیو گیاهان و درختچه‌های مختلفی پرورش دهید و گاهی پرنده را در این محیط رها کنید تا از پرواز در محیطی که کمی به زیستگاه‌اش شباهت دارد، لذت ببرد.
بهتر است بعضی از پرنده‌ها مانند کاسکو و قناری را به تنهایی نگه دارید اما در مورد مرغ عشق، فنچ، عروس هلندی و... می‌توانید پرنده‌ها را به صورت جفت بخرید.
گاهی اوقات قرار دادن شاخه‌های درختان به جای میله‌های افقی قفس برای پرنده خوشایند است، چون می‌تواند ناخن‌هایش را روی شاخه‌ها بساید. بدین منظور ساقه‌هایی با قطر5/ 1– 1سانتی‌متر در نظر بگیرید که البته هیچ‌گونه اثری از قارچ یا سموم مختلف در آنها نباشد. سپس برگ و شاخه‌های اضافی را جدا کرده و به طور افقی داخل قفس قرار دهید.
برای اینکه مطمئن شوید پرنده شما به خوبی رشد می‌کند و همه عناصر غذایی مورد نیاز به او می‌رسد، می‌توانید از مکمل‌های غذایی و مولتی ویتامین‌ها استفاده کنید. بهتر است در این زمینه با دامپزشک مشورت کنید. در کلینیک‌های دامپزشکی انواع و اقسام این قبیل مکمل‌ها وجود دارد و با قیمتی بین 2 تا 10 هزار تومان قابل خریداری هستند. البته می‌توانید از مولتی‌ویتامین‌هایی که در داروخانه‌های معمولی وجود دارد هم استفاده کنید. مصرف این مولتی ویتامین‌ها باعث افزایش اشتهای پرنده و کامل شدن جیره غذایی روزانه‌اش می‌شود.
اگر برنج یا غذاهای پخته شده را به پرنده می‌دهید باید به این نکته توجه کنید که غذا فاقد روغن باشد چون باعث بروز بیماری اسهال در پرنده می‌شود. در صورتی که بیماری پرنده شما ادامه داشت با دامپزشک تماس بگیرید تا در زمینه روش‌های درمانی شما را راهنمایی کند و از درمان‌های خودسرانه بپرهیزید.
دوستی با پرنده‌ها
دلتان می‌خواهد پرنده خانگی خود را در دست بگیرید و او را نوازش کنید اما نمی‌دانید چطور؟
اغلب پرندگان ابتدا از دست انسان فراری هستند و اگر دست‌تان را به طرف آنها دراز کنید، برای دفاع از خودشان به دست شما نوک می‌زنند. برای مثال، مرغ مینا اصلا دوست ندارد که شما او را توی دست بگیرید؛ حتی اگر به شما عادت هم کرده باشد، باز از حس گرفتاری در دست انسان ناراحت می‌شود و با عصبانیت نوک می‌زند.
برای دستی‌کردن پرندگان کوچک یک راه مطمئن وجود دارد که در اغلب موارد جواب می‌دهد. بهتر است بعد از مدتی که پرنده به محیط جدید زندگی خود خو گرفت، ظرف غذایش را از داخل قفس بیرون بیاورید و به جای آن، دست‌تان را با دانه یا سایر غذاهای مورد علاقه پرنده پر کرده، داخل قفس ببرید و همین‌طور بی‌حرکت نگه‌دارید تا پرنده برای خوردن غذا، مجبور شود به طرفتان بیاید؛ البته اگر می‌خواهید به نتیجه مطلوب برسید باید صبر و حوصله زیادی به خرج دهید و پرنده را با حرکات سریع و عجولانه خود نترسانید؛ ضمن اینکه باید مراقب باشید پرنده در این تمرینات، گرسنگی نکشد.
به تدریج که یاد گرفت از دست شما غذا بردارد، دست‌تان را آرام آرام از قفس خارج کنید تا به دنبال شما از قفس بیرون بیاید و در محیط داخل منزل آزاد باشد. بعد از اینکه کمی در اتاق آزاد بود، معمولا خودش به طرف قفس بازمی‌گردد؛ البته باید به این نکته هم توجه کنید پرنده‌ای که در داخل قفس متولد شده، نمی‌تواند به راحتی بپرد و پرواز کند بنابراین در خارج از محیط قفس باید خیلی مراقبش باشید تا زیر دست و پا نماند.
بهتر است بعد از اینکه پرنده به دست شما عادت کرد، با انگشت خود به آرامی بال‌ها و جلوی سینه‌اش را نوازش کنید. علاوه بر اینها می‌توانید انگشت خودتان را روی میله داخل هم قرار دهید تا پرنده به جای میله روی دست شما بنشیند و بعد دست‌تان را از قفس خارج کنید.
یادتان باشد که دستی‌کردن پرنده را در کمال آرامش و در یک محیط بی‌سر و صدا انجام دهید تا پرنده مطمئن شود که دست شما جای امنی است و به این تمرینات عادت کند. نکته دیگر این است که جوجه‌ها نسبت به پرندگان بالغ بیشتر مستعد اهلی و دستی‌شدن هستند؛ پس برای اینکه سریع‌تر به نتیجه برسید، جوجه‌ها را انتخاب کنید.
نکته دیگر آنکه برخلاف تصور بیشتر ما، پرنده‌هایی که در قفس به دنیا آمده‌اند از آزادی‌شان لذت نمی‌برند. آنها تصوری از آزادی ندارند و نمی‌توانند به سرعت و در مسافت زیاد پرواز کنند؛ پس به خیال آنکه در حقشان لطف می‌کنید، آنها را آزاد نکنید چون در یک چشم برهم‌زدن خوراک گربه‌ها یا کلاغ‌ها می‌شوند.